Kanał Bystre łączy Dunaj z Morzem Czarnym i jest jednym ze szlaków eksportowych dla ukraińskiego ziarna. Ukraińcy twierdzą, że latem zeszłego roku poinformowali o swoich zamiarach stronę rumuńską i nie dostali żadnych uwag. Ponieważ porty na Dunaju są zakorkowane, a na rumuńskim kanale Sulina utworzyły się długie kolejki, Ukraina szuka dodatkowe drogi dla żeglugi rzecznej. Pogłębienia kanału Bystre do 6.5 metrów pozwoli na eksport jeszczcze 500 tysięcy ton zbóż miesięcznie.
Prawobrzeżnymi dopływami Dunaju na terytorium Niemiec są rzeki Iller, która wpada w Neu-Ulm, Lech, który wpada koło Marxheim, na wschód od Donauwörth, Izara koło Deggendorfu oraz Inn w Pasawie. Do dziś duże ilości wód Dunaju spływają przez porowate skały wapienne Jury Szwabskiej do głębiej położonego Renu. Ponieważ z procesem tym wiąże się rozpuszczanie przez wodę rzeki skał wapiennych, przyjmuje się, że kiedyś wszystkie wody współczesnego górnego Dunaju będą uchodziły do Renu. Ren jest jedyną rzeką wypływającą z Alp, płynącą w kierunku północnym, do Morza Północnego.
“Osiem zagranicznych cywilnych statków, wykorzystując Kanał Bystre-Dunaj, wpłynęło do ukraińskich portów, aby odebrać transporty zboża” – poinformowała na Facebooku służba prasowa Marynarki Wojennej Ukrainy. Wojskowi dodali, że włączyli się w zabezpieczenie tego szlaku. W XVIII i XIX wieku Dunaj wykorzystywano do transportu drewna z czeskich lasów. Drewno poprzez kanał pod Schwarzenbergiem docierało do dopływu Dunaju Große Mühl.
Elektrownia “Żelazna Brama”
Lewobrzeżnymi dopływami są natomiast rzeki Wörnitz, która wpada w Donauwörth, Altmühl za Kelheim, Naab oraz Regen koło Ratyzbony. Niemieckie prawe dopływy są większymi rzekami niż lewe – największy lewy dopływ Naab przynosi tylko 40 m³/s, czyli tyle, ile najmniejszy z wymienionych prawych, Iller. Do Dunaju uchodzą także liczne mniejsze rzeki, jak choćby Riß, Roth, Lauter, Blau, Günz, Brenz, Mindel, Zusam, Schmutter, Paar, Abens, Große Laber, Vils, Ilz, Erlau czy Ranna. Sprawa ta toczy się między Rumunią i Ukrainą i dotyczy projektu rozbudowy przez Ukrainę głębokowodnego kanału Dunaj–Morze Czarne w ukraińskiej części delty Dunaju na kanale Bystre. Ukraina chce pogłębić kanał Bystre na Dunaju do 7,2 metra, by jeszcze w tym roku zyskać alternatywne trasy eksportu zboża – powiedział wiceminister infrastruktury Jurij Waśkow. Kanał, leżący w ukraińskiej części delty Dunaju pogłębiono wcześniej do 6,5 metra.
- Tutejsze bardzo suche podłoże i duże amplitudy temperatur pozwoliły utrzymać się wielu światłolubnym gatunkom roślin, częściowo będącym reliktami epoki lodowcowej.
- Niektóre endemiczne gatunki występują tylko w Dunaju lub jego dopływach, jak na przykład minóg dunajski.
- UE określa je “ścieżkami solidarności”, z których jedna prowadzi przez Polskę.
- W oparciu o postanowienia kongresu wiedeńskiego (1815) po 120 latach, 18 sierpnia 1948, na konferencji belgradzkiej prawo to zostało ponownie zapisane w konwencji o uregulowaniu żeglugi na Dunaju.
- Chorwacja z całkowitą długością 137 km rzeki ma po Mołdawii i Ukrainie najkrótszy udział spośród 10 krajów naddunajskich.
- W pobliżu ujścia Ipoli Dunaj koło miasta Szob opuszcza granicę i odtąd oba brzegi są węgierskie.
Znaczenie rybactwa, z którego w średniowieczu utrzymywało się wiele miejscowości, zmniejszyło się znacznie w ciągu XIX i XX wieku. W Niemczech aktywny jest jeszcze tylko jeden zakład rybacki pomiędzy miejscowościami Straubing i Vilshofen. W Austrii na małą skalę łowi się jeszcze ryby w okolicach Linzu i Wiednia. Szczupaka, karpia, lina, okonia, sandacza, brzanę, suma, bieługę28.
Delta Dunaju: Konsekwencje pogłębienia rzeki
W dół rzeki prąd mija miasto Nowy Sad, którego mosty zostały poważnie zniszczone w 1999 r. Przez ponad sześć lat połączeniem między oboma połowami miasta był most pontonowy. Był on otwierany tylko trzy razy w tygodniu, co stanowiło poważną przeszkodę w żegludze na Dunaju. Po otwarciu 11 października 2005 odbudowanego Mostu Wolności Dunaj stał się znowu spławny.
Pralki, lodówki, reklamówki – tony śmieci płyną Odrą
Minister infrastruktury Ukrainy Ołeksandr Kubrakow oskarżył Rosję o “terroryzm”, tłumacząc, że “Moskwa wzięła na zakładników społeczeństwa biedniejszych krajów na DivenFX Inc-stosunkowo młodym centrum do czynienia całym świecie”. Ukraińskie zboże kupują państwa uczestniczące w Światowym Programie Żywnościowym ONZ. Władimir Putin, blokując eksport, chce zmusić społeczność międzynarodową do zniesienia niektórych sankcji – twierdzi Kubrakow.
Dunaj oddziela Chorwację (prawy brzeg) od Serbii (lewy brzeg). W pobliżu miejscowości Bačka Palanka rzeka zakręca, opuszcza granicę chorwacką i przecina Serbię, płynąc w kierunku południowo-zachodnim aż do granicy z Rumunią. W płynących wodach panuje idealna równowaga, która umożliwia koegzystencję wielu gatunków zwierząt i roślin. Na skutek pogłębiania powstaję więcej głębokich obszarów rzeki. Algi tam giną, ponieważ nie dociera do nich wystarczająca ilość światła, i są rozkładane przez drobnoustroje, które w tym procesie zużywają tlen. Pierwotnie Dunaj był szlakiem handlowym otwartym dla każdego, mimo to każde państwo przybrzeżne pobierało opłaty celne.
Prawobrzeżnymi dopływami Dunaju na terytorium Niemiec są rzeki Iller, która wpada do niego w Neu-Ulm, Lech z State Street otwiera platformę handlową ETF dla zarządzających aktywami i brokerów-dealerów ujściem koło Marxheim, na wschód od Donauwörth, Izara koło Deggendorfu oraz Inn w Pasawie. Do okolic znajdujących się tuż za Wiedniem prąd rzeki ma charakter zbliżony do górskiego, dopiero w dalszym biegu zmienia się w rzekę nizinną. Ponieważ z procesem tym wiąże się rozpuszczanie przez wodę rzeki skał wapiennych, prawdopodobnie w przyszłości wszystkie wody współczesnego górnego Dunaju będą uchodziły do Renu. Z tego powodu przyjmuje wszelkie dopływy spływające na północ od europejskiego kontynentalnego działu wód. Ponadto w wyniku pogłębiania obniża się poziom wód gruntowych, co ma daleko idące konsekwencje. Winorośl uprawia się w trzech (z tego w Niemczech tylko w jednym małym regionie) państwach naddunajskich.
Tutejsze bardzo suche podłoże i duże amplitudy temperatur pozwoliły utrzymać się wielu światłolubnym gatunkom roślin, częściowo będącym reliktami epoki lodowcowej. W ten sposób doszło do powstania w parku krajobrazowym kombinacji flory śródziemnomorskiej, alpejskiej i tundry. Dzięki wzmożonej ochronie krajobrazu i rekultywacji przyległych do Dunaju obszarów, szczególnie w Niemczech i Austrii, mogły znowu osiedlić się rzadkie gatunki ryb.
Mołdawia, Ukraina
Po następnych 35 kilometrach Dunaj przepływa przez Wachau i Dürnstein aż do Krems oraz Tullnerfeld. W pobliżu granicy państwowej ze Słowacją Dunaj biegnie przez stolicę – Wiedeń. Wiedeń przez stulecia był największym i najważniejszym spośród miast naddunajskich, rywalizując z Belgradem i Budapesztem.
W pobliżu ujścia Ipoli Dunaj koło miasta Szob opuszcza granicę i oddtąd oba brzegi są węgierskie. Niedaleko stąd przedziera się na południe przez wzgórza Börzsöny, pomiędzy wzgórzami Gerecse i Pilis. Tutaj, wśród efektownego krajobrazu, Dunaj zmienia swój bieg w Zakolu Dunaju pod Wyszehradem o około 90°. Dalej płynie zamiast z zachodu na wschód, jak dotąd, przez około 500 km prosto na pułudnie. W pobliżu ujścia Ipoli Dunaj koło miasta Szob opuszcza granicę i odtąd oba brzegi są węgierskie. Tutaj Dunaj zmienia swój bieg w Zakolu Dunaju pod Wyszehradem o około 90°.
Flora Dunaju
Atrakcyjne krajobrazowo skały przełomu Dunaju należą do niewielu naturalnie zalesionych stanowisk roślinnych w Niemczech. Tutejsze bardzo suche podłoże i temperatury zmieniające się w dużym zakresie pozwoliły utrzymać się wielu światłolubnym gatunkom roślin, częściowo będących reliktami epoki lodowcowej. W ten sposób doszło do powstania w parku narodowym niezwykłej kombinacji flory śródziemnomorskiej, alpejskiej i tundry. Z prawie 750 gatunkami roślin, w tym niektórymi zagrożonymi lub zagrożonymi wyginięciem, jest to jeden z najbogatszych w gatunki roślin regionów Badenii-Wirtembergii, ochroniony od dalszego wpływu człowieka.
- Hans Bahlow, autor pracy Deutschlands geographische Namenswelt (Świat nazw geograficznych Niemiec), wyszedł z założenia, że nazwa może pochodzić od cząstek es, as lub os (bagno).
- W roku 1529 Turcy dotarli do centrum Europy Środkowej, oblężenie Wiednia zostało jednak odparte.
- Nienaruszone bagna, torfowiska i łęgi są ostoją wielu gatunków zwierząt i roślin, w tym 260 gatunków ptaków.
- Mimo wielokrotnej, czasem bardzo silnej ingerencji człowieka Dunaj na wielu odcinkach jest jeszce wyjątkowo bogaty w gatunki, co w znacznym stopniu przyczynia się do objęcia ochroną szczególnie wrażliwych obszarów.
Bieg Dunaju
Tylko 20% obszarów zalewowych istniejących w XIX wieku ostało się do dzisiaj i tylko ok. połowa biegu rzeki może być dzisiaj określana jako bliska natury. Rezerwat Donauleiten leży między Pasawą i Jochenstein, na lewym, północnym brzegu Dunaju. Położony jest na stromo przełamanej krawędzi, na której Las Bawarski wznosi się o ok. 100 metrów w stosunku do osadów molasy przedgórza alpejskiego. Przyległe obszary stanowią często ważne miejsca do zimowania, gniazdowania i wylęgu dla takich gatunków, jak puchacz, zimorodek, bielik, bocian czarny, kania czarna i pustułka.
Innym dosyć popularnym walcem nawiązującym do rzeki jest utwór Fale Dunaju rumuńskiego kompozytora Iona (Iosifa) Ivanovici. Po II wojnie światowej w roku 1946 podjęto nowe regulacje dotyczące Dunaju, zastępujące ustalenia z Paryża (1921). W konferencji w Belgradzie (1948), podczas której ustawiono tzw. Konwencję belgradzką o międzynarodowych aspektach wykorzystania rzeki15.
Stąd płynie stopniowo na północ, opuszczając za Silistrą terytorium Bułgarii. Kilka kilometrów poniżej Pasawy leży granica austriacko-niemiecka. Niedaleko od niej znajduje się pętla Dunaju, w której rzeka zmienia swój bieg o 180 stopni. Po około 70 kilometrach od granicy osiąga Linz, trzecie co do wielkości miasto Austrii o obu brzegach Dunaju. Dalej przez Mauthausen, Enns (miejsce dopływu rzeki o tej samej nazwie), Grein, gdzie rzeka Nadtlenek benzoilu: cudowna substancja lub szkodliwy składnik produktu osiąga swoje najgłębsze miejsce w Austrii, po około dalszych 90 kilometrach Melk ze swoim potężnym opactwem.